Dada dosyamıza eşlik edecek şekilde ay boyunca dadacı filmleri ağırlayacak olan Filmci’de bu hafta, akımın en güçlü sinematografik karşılıklarından biri, plastik sanatların neredeyse tümünde üreten, kendi adlandırmasıyla “rayogram” sanatçısı Man Ray’in yönettiği 1923 yapımı Le Retour A La Raison yer alıyor. Mikroskobik kimi görüntüler ile bir diğer dadacı Kandinsky’i çağrıştıran şekiller arasına serpiştirilen çivilerle başlayan film, atlıkarınca çekimlerindeki dönüşlerden spiral malzemelerin dönerek yükselişine geçer. Çıplak bir kadın bedenin cam kenarında dönerken perdenin süzdüğü ışığın, figürün teninde yarattığı şekillerle sonlanan film, 1920 yılında Richard Huelsenbeck’in Dada manifestosunda yer alan “dada kelimesi, etrafımızdaki gerçeklikle kurulan en ilkel ilişkinin sembolüdür; dadaizmle birlikte yeni bir gerçeklik doğar. Hayat, seslerin, renklerin, ruhsal ritimlerin birbirine geçtiği bir girdap gibi görünür ve Dada, bütün harikulade çığlıkları taşkın pragmatik tavrının hummaları ve bütün zalim gerçekliğiyle, onu yılmadan sanatına dahil eder.” sözlerini tümüyle karşılar.
